سال هاست که همه متخصصان تلاش کرده اند به ما مهارت «نه» گفتن را یاد بدهند اما شاید به جای مهارت «نه» گفتن لازم باشد مهارت بهتر و کارآمدتری را یاد بگیریم که پیش نیاز «نه» گفتن است و آن هم مهارت فکر کردن است!
این از آن مهارت هایی است که پای درس امام حسین(علیه السلام) می شود به خوبی آن را یاد گرفت. اما چطور؟
وقت فکرکردن کجاست؟
«به جوابی که می خواهید بدهید مطمئن هستید»، «توان انجام خواسته او را ندارید»، «خیلی دوست دارید پیشنهاد کسی را قبول کنید»، اینطور وقت ها به نظر خیلی ها می شود سریع گفت بله یا نه. گاهی دقیقا بعد از همین شرایط است که دردسر های بله یا نه سریع هم شروع می شود. در همین شرایط زندگی روزمره اگر به سبک زندگی امام حسین(علیه السلام ) مراجعه کنیم، شبی را می بینیم که حاکم مدینه حضرت را احضار کرد و گفت: معاویه از دنیا رفته است و شما باید با یزید بیعت کنید. حضرت فرمودند: «باشد تا صبح برویم فکر کنیم،ببینیم ما باید خلیفه شویم یا یزید باید خلیفه شود!»(۱) امام حسین(علیه السلام) حتما و یقینا می دانست که به بیعت با یزید جواب مثبت نمی دهد اما فورا و در همان لحظه «نه» نگفتند و فکرکردن برای پاسخگویی را لازم دانستند.
پس ما هم کافی است همین یک رفتار امام را سرلوحه کارهای خود قرار بدهیم تا از بروز درصد زیادی از خطاها جلوگیری کنیم. این دقیقا همان جایی است که حتی اگر مطمئن باشید، فرصت گرفتن برای فکر کردن، می تواند شما را در تصمیم تان قاطع کند و موجب شود با کمترین میزان احتمال خطا درست ترین تصمیم را بگیرید.
آفت های فکرتان را بشناسید
اینکه چه عواملی می تواند برای شما در سریع پاسخ دادن دردسرآفرین باشد، اغلب شخصی است اما حتما یکی از این عوامل در آن دخیل است:
۱-معمولا وقتی که ارزش یک درخواست را کم می دانید و زود به آن درخواست پاسخ می دهید.
۲- توان واقعی خودتان را برای انجام آن درخواست درنظر نمی گیرید.
۳- بدون اعتماد به نفس با خودتان فکر می کنید که شما اجازه فکرکردن در برابر شخصیت درخواست کننده را ندارید.
۴- به پیشنهاد و راه حل دیگری فکر نکرده اید که بخواهید برای خودتان قدرت انتخاب قائل شوید.
۵- عادت دارید بدون فکر کردن حرف بزنید. بنابراین بیشتر تصمیمات را هم بدون فکر کردن مفید می گیرید.
تمرین های خودسازی
برای هر اصلاح رفتاری مهم است که چه روشی را برای اصلاح انتخاب کنیم؟ مهارت فکر کردن هم نیاز به انگیزه قوی و ایجاد عادت دارد. تمرین های پیشنهادی زیر برایتان اثرگذار است:
۱- خرابکاری هایی که فکر نکردن برایتان به بارآورده را مرور کنید.
۲- تصمیم ها و حرف هایی که با پشتوانه فکر کردن بوده را هم به یاد بیاورید و خودتان را به خاطرش تشویق کنید.
۳- مثل زمان هایی که یک تکه کلام از فیلم ها و… را دائم به کار می برید، این جمله «اجازه بدید فکر کنم» را دائم در ذهن داشته باشید و همه جا استفاده کنید.
۴- برای شخصیت، وقت و امکانات تان ارزش قائل باشید و آنها را قابل احترام بدانید تا برای تصمیم گیری درموردشان عجله نکنید. گاهی خودکم بینی و بیش از حد دیگران را مهم دانستن، قدرت انتخاب و فکر کردن را از شما می گیرد.
۵- اولویت بندی، درک پیامد پیشنهاد ها و فکر کردن به انرژی ای که پیشنهاد ها از شما می گیرد یعنی ارزیابی و فکر کردن به درخواست دیگران زمان زیادی نمی برد اما قطعا از خطارفتن و اشتباه شما جلوگیری می کند.
اغلب ما آدم ها قبول نداریم که افکار و باورهای نادرست می تواند دلیلی برای همه بدبختی ها باشد.
با افکار آینده ساز زندگی کنید
اغلب ما آدم ها قبول نداریم که افکار و باورهای نادرست و غلط مان به تنهایی می تواند دلیلی برای همه ناراحتی ها و بدبختی هایمان باشد و عادت داریم ژن، پدر و مادر، دوستان، جامعه و همه و همه را مقصر بدانیم و اصلا حتی برای لحظه ای هم که شده به خودمان رجوع نمی کنیم اما برای ساختن زندگی آینده لازم است فکر کنیم.
– افکاری که برای اندیشیدن انتخاب می کنید و هم اکنون به آن اعتقاد دارید، آینده شما را می سازد.
– فقط چیزهایی را که مناسب اند بر زبان جاری کنید. از به کار بردن کلامی بر ضد خودتان یا سخن چینی درباره دیگران اجتناب کنید.
– نگرش تان را خودتان انتخاب کنید. مجبور نیستید اجازه دهید گفته های دیگران بر شما تاثیر منفی بگذارد.
– وقتی زندگی بیش از توان تان شما را به مبارزه و چالش می کشد، خود را به خدا بسپارید، چرا که او نه فقط پاسخ را در اختیار دارد بلکه پاسخ خود اوست.
– خود را با افراد و شرایط مثبت محصور کنید و از منفی نگری ها دوری کنید.
– شما کلام تان هستید. هرگز گفته هایتان را با دروغ و حیله یا تحریف، همراه نکنید. با حرمت داشتن کلام تان اعتبار و صداقت ایجاد کنید.
– درد دیگران را احساس کنید و کشمکش ها، ناراحتی ها، گرفتاری ها و ضعف هایشان را درک کنید.
– هر رابطه ای که تاکنون داشته اید را قدر بدانید. خوب یا بد، رابطه ها بهترین آموزگاران شما هستند.
– جرات و جسارت داشته باشید. باورهای درست تان را حفظ کنید حتی اگر دنیای پیرامون تان انتخاب می کند که باوری دیگر داشته باشید.
– درخواست کردن آغاز ستاندن است. با دعایی ساده و اعتقادی، شما می توانید آینده تان را تغییر دهید.
– نسبت به شایستگی هایتان مطمئن و متواضع باشید و کاستی هایتان را درک کنید.
– خود و زندگی تان را جدی بگیرید. برای ابراز وجودتان وقت بگذارید و منضبط باشید. این شیوه رشد و پروراندن موهبت ها و استعدادهای بی همتایتان است.
– مطمئن باشید خداوند کاری درست و در زمانی مناسب انجام خواهد داد. از آنجا که می دانید پیش بینی او بموقع است می توانید از حال لذت ببرید.
– بدانید هر کاری که انجام می دهید، به خودتان بازمی گردد. به بیرون از خود گام بردارید و پیش از هر حرکتی شاهد نتیجه آن باشید.
– اگر شما کار درست انجام می دهید، اگر به خود و دیگران آزار نمی رسانید، لازم نیست نگران آن باشید که دیگران چه فکر ی می کنند، شما آزادید.
